De rol van leefstijl, waaronder voeding, wordt ook bij gynaecologische klachten steeds duidelijker.
Het is geen quick-fix, maar kan zeker ondersteunend zijn aan medische behandeling.
Als (orthomoleculair) diëtist kijken we onder andere op niveau van voedingsstoffen naar wat nodig is om de balans te herstellen. We willen dit bij voorkeur bereiken door het gebruik van een volwaardige voeding.
Ook andere thema’s op gebied van leefstijl, zoals slaap, ontspanning en beweging, nemen we mee in onze behandeling. We willen voor deze manier van behandelen van gynaecologische klachten een lans breken, want zoals Maimonides al ooit zei: “No disease that can be treated by diet should be treated with any other means”.

Wereldwijd bestaan er geen standaardprotocollen met erkende voedingsrichtlijnen voor PCOS. In de 4e editie van het Manual of Dietetic Practice uit 2007 is voor de eerste keer gerefereerd aan het belang van dieetmanagement bij PCOS. De nadruk is gelegd op gewichtsmanagement en een gezond gevarieerd eetpatroon.

Veel vrouwen met PCOS hebben metabole afwijkingen, zoals insulineresistentie, overgewicht en dyslipidemie.
Onderzoek maakt duidelijk dat de insulineresistentie een belangrijke rol speelt bij PCOS. Maar liefst 95% van de vrouwen met PCOS die overgewicht hebben, lijdt aan insulineresistentie. De hyperinsulinemie draagt bij aan metabole afwijkingen en een verhoogde concentratie androgenen in het bloed. Het verlagen van het insulinegehalte en het verbeteren van de insulinegevoeligheid is daarom de eerste stap die genomen moet worden. Aanpassing van voeding verbetert de metabole en met name de reproductieve risicofactoren bij vrouwen met PCOS.

Een eiwitrijk dieet met weinig koolhydraten heeft een positief effect op gewichtsverlies en verbetert de metabole- en reproductieve disfunctie bij PCOS.
Een hoge inname van transvetten en verzadigde vetten kunnen dyslipidemie en hyperinsulinemie veroorzaken en het risico op diabetes en het metabool syndroom verhogen.
Na 4 tot 12 weken dieet laten diverse onderzoeken een duidelijke verbetering zien in de hormonale en metabole parameters bij vrouwen met PCOS met overgewicht. De Sex Hormoon Bindend Globuline (SHBG) spiegel steeg, terwijl het vrije testosteron, het insulinegehalte en het IGF-1 daalden (23). Bij 30% van de vrouwen nam het hirsutisme  af, keerde de menstruatiecyclus terug en verbeterden de glucosetolerantie en het lipidenprofiel.

Een aantal voedingsstoffen kunnen een rol spelen bij de (dieet)behandeling van PCOS:

Omega 3: Voor de afname van hyperinsulinemie, triglyceriden, leververvetting, androgenen, BMI, ontsteking en depressie. Tevens zijn omega 3 vetzuren belangrijk bij de vorming van prostaglandines die nodig zijn voor de productie van hormonen.

Carnitine :  Bij niet-overwichtige vrouwen met PCOS houdt een verlaagde carnitine (aminozuur)spiegel mogelijk verband met hyperandrogenisme en insulineresistentie
Er is een verband aangetoond tussen de L-carnitinespiegel en de concentraties vrije androgenen en SHBG.

Vezels : Een voeding met een hoog vezelgehalte vermindert insulinepieken en insulineresistentie. Vezels normaliseren het glucosegehalte in het bloed. Vrouwen met PCOS die veel vezelrijke groenten en fruit eten hebben een hoger gehalte SHBG in het bloed.

Micronutriënten, zoals vitaminen, mineralen en spoorelementen, zijn betrokken bij veel processen in het lichaam en zijn onmisbaar voor een goede gezondheid. Een aantal micronutriënten zijn specifiek van belang bij het verminderen van de symptomen van PCOS en vergroten de kans op een zwangerschap.
Bij bloedonderzoek wordt bij vrouwen met PCOS vaak te lage waarden gemeten van diverse micronutriënten. Denk aan B12, foliumzuur en B6 wat vaak ook een verhoogde homocysteïne waarde in het bloed geeft.
Veganisten en vegetariërs hebben een groter risico op een B12 tekort.

De prevalentie van een lage vitamine D-status is hoog bij vrouwen met PCOS. Als hormoon is vitamine D betrokken bij de werking van insuline. Vitamine D heeft ook invloed op de voortplanting; het is betrokken bij de rijping en de ontwikkeling van het follikel.

Zink is een mineraal dat essentieel is bij de insulineproductie. In combinatie met magnesium zet het suiker om in energie en zorgt het voor een optimale werking van insuline. Onderzoek heeft aangetoond dat vrouwen die een hogere zinkinname hebben, 10% minder kans hebben op het ontwikkelen van diabetes type 2. Zink kan bijdragen aan een verbeterde vruchtbaarheid.