De relatie tussen voeding en kanker is al jaren een hot topic in de wereld van de wetenschap. Het is interessant maar tegelijkertijd super ingewikkeld. Hebben we invloed op het wel of niet krijgen van zo’n levensbedreigende ziekte door wat we in onze mond stoppen? En hoe dan? Dit onderwerp komt ook vaak voorbij op de kringverjaardagen, waar de fabeltjes je om de oren vliegen.

Uit hoge inkomstlanden krijgt 1/3^e van de bevolking kanker. Bij mannen zijn long-, prostaat-, en dikkedarmkanker het meest voorkomend. Vrouwen worden het vaakst getroffen door borst-, long-, en dikkedarmkanker. Het aantal kankerpatiënten gaat omhoog, mede doordat de wereldbevolking toeneemt en de mensen langer leven. Gelukkig overleven mensen de ziekte steeds vaker doordat de medische behandeling verder verbeterd. Erfelijke afwijking is slechts bij 5-10% van de kankergevallen de oorzaak.

Kanker kan altijd een combinatie zijn van de volgende factoren:

• Erfelijke gevoeligheid (bijvoorbeeld beschikken over het borstkankergen)
• Infectieziekten (denk aan de inenting die tienermeisjes kregen tegen het HPV-virus dat baarmoederhalskanker zou kunnen veroorzaken)
• Omgevingsfactoren (denk aan een hogere kans op huidkanker na zonverbranding)
• Leefstijlfactoren (voeding, beweging, roken)

Onze aanbevelingen gaan enkel over factoren die de link hebben met voeding.

1. Blijf op een gezond gewicht

Overgewicht zou het risico op 12 verschillende soorten kanker kunnen vergroten. Vetcellen rond de taille zou aanmaak van het hormoon oestrogeen kunnen verhogen waardoor er een groter risico is op borstkanker. Ook verminderd de insulinegevoeligheid bij overgewicht waardoor het bloedsuiker stijgt. Het is waarschijnlijk dat dit de kans op kanker vergroot.

Bereken je BMI eens met een calculator op het internet om te zien of je een gezond gewicht hebt. Een gezond BMI ligt tussen de 18,5-25.

Om op gewicht te blijven is het belangrijk om voldoende te bewegen en een voedzaam eetpatroon te hebben waarbij er evenveel calorieën worden verbrand als dat u eet (energiebalans).

• Kies voor groente, fruit, peulvruchten en volkorenproducten

Wat deze producten gemeen hebben is dat ze boordevol vezels zitten! Door vezels werkt onze spijsvertering namelijk optimaal. Hierdoor gaat het voedsel sneller door het spijsverteringskanaal. Onze darmen worden daardoor minder lang blootgesteld aan eventuele schadelijke stoffen.

Ook geven vezels een verzadigend gevoel. Hierdoor zitten we langer vol, wat bijdraagt aan het behouden van een gezond gewicht. k

Eet minimaal 250 gram groente en 2 stuks fruit per dag.

• Wees matig met alcohol

Het drinken van alcohol is tegenwoordig een maatschappelijk geaccepteerde gewoonte en voor veel mensen iets wat dagelijks voorkomt. Denk aan het welbekende wijntje bij het eten. Echter is er sterk bewijs gevonden dat het drinken van alcohol de kans op kanker vergoot. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen bier, wijn of sterke drank. Het gaat namelijk om de stof alcohol (ethanol) die schadelijk is. In ieder standaard glas alcoholische drank zit ongeveer 10 gram ethanol. Want: hoe sterker de drank, hoe kleiner het glas (als het goed is).

Toch geloven veel mensen nog steeds dat 1 glas rode wijn per dag een beschermend effect heeft tegen hart- en vaatziekten. Dat is helaas inmiddels achterhaald. Er zitten inderdaad meer flavonoïden in rode wijn dan in witte wijn, maar dit weegt niet op tegen de schadelijke werking van ethanol.

Bij het afbreken van alcohol in het lichaam wordt ethanol omgezet naar ethanal. Dit is mogelijk een kankerverwekkende stof. Daarnaast verhoogt alcohol het hormoon oestrogeen in ons lichaam, wat in verband wordt gebracht met een verhoogd risico op borstkanker. Uit onderzoek blijkt dat één glas alcohol per dag de kans op borstkanker al kan verhogen.

• Wees matig met het eten van rood en bewerkt vlees

Grote hoeveelheden rood en bewerkt vlees kunnen de kans op de dikke darmkanker verhogen. Rood vlees is het vlees van zoogdieren wat onbereid een rode kleur heeft. Denk aan: varkens, runderen, geiten, lammeren en paarden. Vlees bevat ook gezonde voedingsstoffen zoals eiwitten, ijzer en zink. Hierom past rood vlees in kleine hoeveelheden toch in een gezond voedingspatroon. Wel wordt er aangeraden om niet meer dan 3 porties per week te consumeren.

Daarnaast hebben we het over bewerkt vlees. Denk hierbij aan knakworst, rookworst, bacon, ham en salami. Hier is geen maximale inname van bekend, maar het advies is om deze producten zo veel mogelijk te laten staan.

Het haem-ijzer wat in rood vlees zit is wat het risico op darmkanker verhoogd. Haem-ijzer kan niet goed opgenomen worden in de dunne darm, waardoor er grote hoeveelheden terecht komen in de dikke darm. Dit kan cellen irriteren en mogelijk schade toebrengen aan de dikke darm.

Daarnaast is de bereidingswijze erg belangrijk. Bij bereiding op hoge temperaturen kunnen stoffen vrijkomen die schadelijk zijn voor ons lichaam (eet die zwarte verbrande stukken dus niet op!).

• Gebruik geen supplementen voor de preventie van kanker

Het komt steeds vaker voor dat mensen voedingssupplementen in extreem hoge doseringen slikken. Daarbij hoor je vaak: ‘baat het niet, dan schaadt het niet’. Mogelijk heeft de inname, die dankzij deze supplementen ver boven de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) ligt, invloed op het ontstaan van kanker. Mocht je om andere redenen supplementen nemen, dan . S namelijk, waardoor het beter opgenomen kan worden in het lichaam.

Verder krijgen we bijna alle voedingsmiddelen al binnen met een gezond en gevarieerd voedingspatroon en zijn voedingssupplementen dus niet nodig.

Helaas zijn bovenstaande punten geen garantie dat we de ziekte kanker ontlopen, maar spelen de in het begin genoemde andere factoren (erfelijkheid, infectieziekten en omgevingsfactoren) ook eenrol. Desalniettemin is het nooit verkeerd om een gezondere leefstijl aan te nemen. Dus: blijf op gewicht, eet gezond, ga meer bewegen, stop met roken, drink met mate en verminder stress.